Khi Everton rời Anfield vào năm 1892, ít ai ngờ rằng bước đi ấy lại mở ra một trong những chương vĩ đại nhất trong lịch sử bóng đá Anh.
Lịch sử ra đời của Goodison Park
Trước đó, Everton chính là đội chủ sân Anfield, thi đấu dưới quyền quản lý của doanh nhân John Houlding. Nhưng mâu thuẫn về tiền thuê đất và cách điều hành khiến hai bên đường ai nấy đi. Houlding giữ lại sân Anfield, rồi lập ra một đội bóng mới mang tên Liverpool Football Club. Còn Everton, với lòng tự trọng của một CLB lớn, quyết định tự xây cho mình một mái nhà riêng.
Chỉ trong vài tháng, họ đã tìm được một mảnh đất mới ở Walton, cách Anfield không xa, và khởi công xây dựng Goodison Park. Khi khánh thành vào tháng 8 năm 1892, đây là sân bóng đá chuyên dụng đầu tiên tại Anh Quốc – khác hẳn nhiều CLB thời ấy còn dùng chung với sân cricket. Với sức chứa hơn 20.000 người, khán đài gỗ và đường chạy bao quanh mặt cỏ, Goodison Park lập tức trở thành niềm kiêu hãnh của vùng Merseyside. Từ đó, Everton không chỉ có một mái nhà mới, mà còn có biểu tượng cho tinh thần độc lập và kiên định của mình.
Goodison nhanh chóng trở thành trung tâm của đời sống thể thao Liverpool. Những năm đầu thế kỷ XX, nơi đây chứng kiến hàng ngàn cổ động viên chen chúc dưới mưa gió để cổ vũ cho đội bóng áo xanh. Cùng với đó là hàng loạt cải tiến: sân được mở rộng, lắp mái che, và trở thành một trong những SVĐ đầu tiên trên thế giới có hệ thống khán đài bao quanh bốn phía – mô hình sau này được nhân rộng khắp châu Âu. Với Everton, Goodison Park không chỉ là nơi thi đấu, mà là lời khẳng định: “Chúng ta sẽ tự viết nên câu chuyện của riêng mình.”
Thăng trầm và vinh quang
Trong hơn một thế kỷ, Goodison Park là chứng nhân của biết bao thăng trầm, vinh quang lẫn cay đắng của Everton. Những năm 1920 và 1930, nơi đây chứng kiến “Đội bóng Hoàng gia” của Dixie Dean chinh phục nước Anh. Chính tại Goodison, năm 1928, Dean lập kỷ lục vô tiền khoáng hậu – 60 bàn thắng trong một mùa giải, con số mà cho đến nay vẫn được xem là không tưởng trong bóng đá Anh. Tiếng reo hò từ những khán đài gỗ năm ấy đã trở thành giai điệu bất tử trong tâm trí người hâm mộ Everton.
Thập niên 1960 mang lại thời kỳ vàng son khác. Dưới thời HLV Harry Catterick, Everton vô địch First Division 1962–63, rồi tiếp tục nâng cao Cúp FA năm 1966. Goodison khi đó không chỉ là pháo đài của Everton, mà còn là niềm tự hào của cả thành phố Liverpool: sân đã được chọn làm địa điểm tổ chức World Cup 1966, nơi diễn ra các trận đấu đỉnh cao, trong đó có trận bán kết huyền thoại giữa Tây Đức và Liên Xô. Với khán đài Main Stand mới hoàn thành năm 1971 – một công trình hiện đại bậc nhất châu Âu thời ấy – Goodison Park được mệnh danh là “Ngôi nhà bóng đá của Bắc Anh”.
Song, bóng đá cũng như cuộc đời, có vinh quang thì có khổ đau. Thập niên 1980 chứng kiến Everton đạt đến đỉnh cao châu Âu với chức vô địch Cúp C2 năm 1985, nhưng rồi chính trong năm ấy, thảm họa Heysel khiến các CLB Anh bị cấm thi đấu quốc tế suốt nhiều năm.
Cánh cửa châu Âu đóng lại, tài chính sa sút, và Goodison dần trở thành biểu tượng của một thời đã qua. Khi Premier League ra đời năm 1992, Everton – một trong những thành viên sáng lập – vẫn còn đó niềm tự hào, nhưng sân đấu 132 năm tuổi này đã bắt đầu trở nên nhỏ bé giữa thời đại thương mại hóa và bóng bẩy của bóng đá hiện đại.
Tương lai và di sản
Ngày nay, khi những gã khổng lồ Premier League đều sở hữu sân vận động hiện đại, Goodison Park vẫn giữ vẻ cổ điển đến cảm động. Khán đài Gwladys Street vẫn rung chuyển mỗi khi Everton ghi bàn, những hàng ghế xanh cũ kỹ vẫn gắn liền với ký ức của nhiều thế hệ. Với người dân vùng Merseyside, Goodison không chỉ là nơi xem bóng đá, mà là ngôi đền của ký ức, nơi cha truyền con nối, nơi người ta đi xem bóng không chỉ để hò hét, mà để cảm nhận một phần tâm hồn thành phố.
Tuy nhiên, thời gian không chờ đợi ai. Hệ thống khán đài gỗ đã cũ, lối ra vào chật hẹp, và điều kiện an toàn không còn đáp ứng tiêu chuẩn của bóng đá hiện đại. Sau nhiều năm tranh luận, Everton cuối cùng đã khởi công sân vận động mới Bramley-Moore Dock, dự kiến khai trương vào năm 2026. Đó là một bước đi tất yếu để giúp CLB hồi sinh về tài chính và cạnh tranh với các đối thủ cùng thành phố. Nhưng cùng lúc ấy, trong lòng người Evertonian vẫn dấy lên nỗi buồn man mác – bởi khi tiếng còi cuối cùng vang lên ở Goodison, một phần linh hồn bóng đá Anh cũng sẽ khép lại.
Goodison Park sẽ không chỉ bị bỏ trống. Chính quyền Liverpool và CLB đang lên kế hoạch bảo tồn và tái sinh khu vực này – có thể thành một trung tâm cộng đồng, bảo tàng bóng đá, hoặc không gian văn hóa lưu giữ ký ức Everton. Bởi như chính HLV huyền thoại Howard Kendall từng nói: “Goodison không chỉ là một sân bóng. Đó là nơi chúng tôi đã yêu, đã thua, đã thắng – và đã sống trọn đời mình.”
132 năm tồn tại, Goodison Park đã chứng kiến không biết bao nhiêu thế hệ cầu thủ, HLV, và cổ động viên đi qua. Nơi đây từng vang lên những khúc ca chiến thắng, từng rơi lệ trong những mùa rớt hạng, từng ôm lấy cả thành phố trong niềm tự hào lẫn tiếc nuối. Và dù mai này Everton có đi đến đâu, hồn vía của đội bóng áo xanh vẫn mãi ở lại trên mảnh đất ấy, nơi trái tim Merseyside đập nhịp xanh suốt hơn một thế kỷ qua.
Nguồn: Bongdalu
