Sự phát triển vượt bậc của bóng đá hiện đại đã mang lại danh tiếng, tiền bạc và toàn cầu hóa cho nhiều câu lạc bộ – trong đó có Liverpool và Everton. Nhưng đằng sau ánh hào quang ấy, ở ngay trung tâm thành phố nơi hai đội bóng ra đời, lại đang tồn tại một thực tế buồn: những cộng đồng từng nuôi dưỡng tình yêu bóng đá đang dần bị bỏ lại phía sau.
Hai khu phố Anfield và Walton, vốn là trái tim của giai cấp lao động Liverpool, đang biến đổi theo hai hướng trái ngược. Một bên trở thành điểm du lịch sôi động nhờ “hiệu ứng Liverpool FC”, còn bên kia dần tàn lụi khi Everton rời mái nhà cũ Goodison Park. Cả hai, theo cách riêng, đều phản ánh cái giá mà người dân địa phương đang phải trả cho sự phát triển không giới hạn của bóng đá hiện đại.
Anfield: Khi “giấc mơ đỏ” trở thành cơn sốt Airbnb
Đi dọc các con phố quanh sân Anfield, người ta dễ dàng bắt gặp những căn hộ sang sửa khang trang, bảng hiệu “Airbnb” treo khắp nơi. Cảnh tượng ấy vừa thể hiện sự phồn vinh mới, vừa phơi bày một mặt trái khó chối bỏ.
Những năm gần đây, lượng khách du lịch bóng đá đến Liverpool tăng vọt. Mỗi tuần, hàng nghìn người hâm mộ từ khắp nơi trên thế giới đổ về Anfield – không chỉ để xem bóng đá mà còn để “sống trong không khí của Liverpool”. Hệ quả là giá nhà tăng chóng mặt, các nhà đầu tư mua lại hàng loạt căn hộ, biến chúng thành nơi cho thuê ngắn hạn. Có những con phố, một phần tư số nhà nay đã là Airbnb.
Trông bên ngoài, khu vực này sạch sẽ, sôi động và hiện đại hơn trước. Nhưng bên trong, cộng đồng từng gắn bó hàng chục năm đang tan rã. “Xã hội ở đây đang trở nên tạm bợ,” nghị sĩ Ian Byrne, người sinh ra và lớn lên tại Anfield, chia sẻ. “Ngày xưa, hàng xóm như người thân. Bây giờ, mỗi khi một ngôi nhà được rao bán, mọi người lại lo sợ: ‘Lại thêm một Airbnb nữa’.”
Nhiều căn hộ trở thành tụ điểm tiệc tùng cuối tuần, gây ồn ào và phiền toái cho cư dân còn lại. Hàng xóm xưa dần rời đi, để lại những căn nhà sáng đèn không phải vì sự sống, mà vì du khách tạm trú.
Những biến đổi này gắn liền trực tiếp với sự mở rộng của Liverpool FC. Các khán đài Main Stand và Anfield Road Stand được nâng cấp, biến sân vận động thành cỗ máy kiếm tiền khổng lồ, tổ chức không chỉ bóng đá mà cả các buổi hòa nhạc, tour tham quan. Thành công thương mại giúp CLB vươn tầm quốc tế, nhưng đổi lại, người dân quanh sân phải chấp nhận bị “dịch chuyển”. Nhiều con phố – như Lothair Road – bị giải tỏa hoàn toàn, kèm theo sự cay đắng của những cư dân bị buộc phải rời mái nhà tổ tiên.
Chỉ cách Anfield hơn một dặm, khu Walton – nơi đặt sân Goodison Park – lại trải qua nỗi buồn hoàn toàn khác. Nếu Anfield bị “xâm lấn” bởi dòng khách du lịch, thì Walton dần chìm vào im lặng, tiễn biệt đội bóng đã gắn bó suốt 132 năm.
Everton chuyển đến sân vận động mới bên bờ sông Mersey – dự án trị giá hàng trăm triệu bảng, biểu tượng cho khát vọng đổi đời của CLB. Nhưng với người dân địa phương, đó không chỉ là sự chia ly, mà là mất mát văn hóa không thể đo đếm.
Quán rượu The Winslow Hotel, nằm sát Goodison Park, là minh chứng rõ nhất. Từng là thánh địa của người hâm mộ Everton, nơi huyền thoại Dixie Dean và nhiều cựu cầu thủ lui tới, The Winslow nay đứng trước nguy cơ đóng cửa. Chủ quán Dave Bond kể: “Trước đây, mỗi trận đấu tôi bán tới 3.000 vại bia. Giờ đội bóng không còn chơi ở đây, doanh thu giảm thảm hại. Ngay cả khi tổ chức xe buýt đưa CĐV đến sân mới, chỉ lấp được một phần ba chỗ.”
Sự vắng bóng của Everton không chỉ là mất mát kinh tế, mà còn là sự rạn nứt tinh thần. Với nhiều người dân Walton, Goodison Park không đơn thuần là sân bóng – đó là ký ức, là nơi họ lớn lên cùng những tiếng reo hò, cùng nỗi đau và niềm tự hào. Khi Everton rời đi, một phần bản sắc của họ cũng theo đó mà mất.
Giữa kinh tế và cộng đồng: Bài toán không có lời giải hoàn hảo
Sự phát triển là điều không thể tránh khỏi. Trong thế giới bóng đá bị chi phối bởi thương mại, các CLB buộc phải mở rộng, hiện đại hóa, cạnh tranh với những “gã khổng lồ” châu Âu. Everton cần sân mới để tồn tại. Liverpool cần tiếp tục thu hút du lịch để duy trì nguồn thu.
Nhưng khi những bước tiến đó khiến cộng đồng gốc bị tổn thương, câu hỏi về trách nhiệm xã hội trở nên cấp thiết. Liệu các CLB có thể vừa phát triển toàn cầu, vừa bảo tồn tinh thần địa phương? Liệu họ có còn nhớ rằng chính những con phố cũ kỹ quanh sân – những quán rượu, những người hàng xóm – mới là nơi nuôi dưỡng niềm tin đầu tiên vào màu áo họ đang đại diện?
Năm 2019, Liverpool FC từng thất bại khi cố gắng đăng ký độc quyền từ “Liverpool”. Phản ứng dữ dội từ người dân khiến CLB phải rút lại. Câu chuyện ấy cho thấy: một CLB có thể lớn đến mức nào, nhưng vẫn không bao giờ được quên gốc rễ của mình.
Khi du khách xếp hàng mua vé tour tham quan Anfield, khi cổ động viên toàn cầu hát vang “You’ll Never Walk Alone” qua màn hình TV, ít ai nghĩ đến những con phố xung quanh đang dần mất đi bản sắc. Cũng như khi Everton cắt băng khánh thành sân vận động mới bên bờ Mersey, có những giọt nước mắt lặng lẽ rơi ở Walton – nơi một phần linh hồn của đội bóng ở lại.
Câu chuyện về Liverpool và Everton không chỉ là chuyện của hai đội bóng, mà là tấm gương phản chiếu cho bóng đá hiện đại: hào nhoáng, mạnh mẽ, nhưng đôi khi vô cảm với những gốc rễ đã nuôi dưỡng mình.
Phát triển là điều cần thiết, nhưng phát triển mà quên đi con người – đó là thất bại. Và nếu bóng đá từng được sinh ra từ cộng đồng, thì có lẽ đã đến lúc nó phải học cách trở về với cộng đồng – trước khi quá muộn.
Nguồn tin: Bongdalu
