Trước khi Premier League với hào quang truyền thông và cơn lốc kim tiền xuất hiện, bóng đá Anh từng được định hình bởi những câu lạc bộ mang tính biểu tượng, mà Aston Villa là một trong những cái tên tiên phong.
Thành lập năm 1874 bởi nhóm cầu thủ cricket của Nhà nguyện Wesleyan ở Villa Cross, “The Villans” nhanh chóng trở thành thế lực thời Victoria, đặt nền móng cho giải đấu bóng đá chuyên nghiệp đầu tiên – Football League – nhờ tầm nhìn của William McGregor, vị chủ tịch đã thay đổi lịch sử môn thể thao này.
Lịch sử thăng trầm của Aston Villa
Chỉ hơn một thập kỷ sau khi ra đời, Aston Villa đã vô địch FA Cup 1887. Khi Football League chính thức khởi tranh năm 1888, họ là một trong 12 đội sáng lập và nhanh chóng khẳng định vị thế. Từ 1894 đến 1910, Villa giành 6 chức vô địch quốc gia và 5 FA Cup, bao gồm cú đúp huyền thoại năm 1896–97. Khán đài Wellington Road khi ấy thường xuyên đón 25.000 khán giả – con số khổng lồ vào thời điểm mà chung kết FA Cup chỉ thu hút khoảng 20.000 người.
Sau đỉnh cao năm 1920 với chiếc FA Cup thứ sáu, Villa bước vào giai đoạn thoái trào. Họ lần đầu rớt hạng năm 1936, rồi trở lại hạng Nhất đúng lúc Thế chiến II nổ ra. Những năm hậu chiến chứng kiến một vài khoảnh khắc bùng nổ, như chức vô địch FA Cup 1957, nhưng nhìn chung CLB chật vật duy trì vị thế. Đầu thập niên 70, Villa rơi xuống hạng Ba – cú sốc với một “ông lớn” của bóng đá Anh.
Dưới thời Ron Saunders, Aston Villa hồi sinh mạnh mẽ, vô địch Cúp Liên đoàn 1975 rồi lên ngôi quốc gia mùa 1980–81 với chỉ 14 cầu thủ trụ cột – một thành tích gần như không tưởng ngày nay. Đỉnh cao của đỉnh cao đến vào đêm 26/5/1982 tại Rotterdam, khi Villa đánh bại Bayern Munich 1-0 trong trận chung kết Cúp C1 châu Âu.
Nigel Spink, thủ môn dự bị vào sân sớm vì chấn thương của Jimmy Rimmer, trở thành người hùng bất đắc dĩ. Đây là cột mốc đưa Villa vào nhóm rất ít CLB Anh từng vô địch châu Âu.
Vinh quang 1982 không mở ra triều đại thống trị. Chỉ vài năm sau, Villa xuống hạng. Dù trở lại nhanh chóng và có những mùa giải cạnh tranh top đầu (á quân Premier League 1992–93, vô địch League Cup 1994, 1996), đội bóng vẫn thiếu sự ổn định. Thời Doug Ellis làm chủ tịch kéo dài hàng thập kỷ vừa ghi nhận những khoản đầu tư quyết đoán, vừa bị chỉ trích vì thiếu tham vọng để đưa Villa trở lại hàng ngũ tinh hoa.
Kỷ nguyên mới và cuộc chiến sinh tồn
Năm 2006, tỷ phú Mỹ Randy Lerner tiếp quản, bổ nhiệm Martin O’Neill và giúp Villa trở lại đấu trường châu Âu, nhưng dự án này không thể bứt phá. Khi Lerner bán CLB, đội bóng đã suy yếu, dẫn đến cú rớt hạng năm 2016 – lần đầu sau gần 30 năm. Chủ mới Tony Xia không xoay chuyển được tình hình tài chính, đẩy Villa tới bờ vực phá sản năm 2018.
Bộ đôi Nassef Sawiris và Wes Edens xuất hiện, giải cứu CLB và bổ nhiệm Dean Smith – một CĐV Villa từ nhỏ – làm HLV. Chỉ chưa đầy một năm, Villa thắng trận play-off 2019 để trở lại Premier League. Các khoản đầu tư mạnh tay, cộng với những bản hợp đồng chiến lược như Emiliano Martínez, Ollie Watkins, đã giúp đội bóng củng cố vị trí.
Tuy nhiên, chỉ khi Unai Emery tới tháng 11/2022, Aston Villa mới thực sự bứt phá. Dưới tay chiến lược gia người Tây Ban Nha, họ thắng 15/25 trận Ngoại hạng Anh, lập hàng loạt kỷ lục CLB và giành vé dự UEFA Europa Conference League – lần đầu dự cúp châu Âu sau hơn một thập kỷ.
Aston Villa không chỉ có một chiếc Cúp C1 châu Âu để khoe. Họ là những kiến trúc sư của giải vô địch quốc gia đầu tiên, là một phần linh hồn của bóng đá Anh thời sơ khai. Lịch sử Villa là chuỗi nhịp điệu giữa thăng và trầm, từ huy hoàng thời Victoria, cú ngã sâu xuống hạng Ba, đến đêm kỳ diệu ở Rotterdam và hành trình trở lại châu Âu hôm nay.
Ở Villa Park, người hâm mộ vẫn nhắc câu khẩu hiệu bất hủ: “Pride of the Midlands” – niềm kiêu hãnh của vùng Midlands. Nó không chỉ là niềm tự hào về quá khứ, mà còn là lời nhắc nhở rằng, bất kể thời thế đổi thay, những giá trị nền tảng của Aston Villa vẫn trường tồn: tinh thần tiên phong, khát khao vươn lên và bản lĩnh ở những khoảnh khắc định mệnh.
Nguồn tin: Bongdalu
