World Cup 1994 và bi kịch cho tuyển Anh

Tuyển Anh vừa là đội châu Âu đầu tiên giành vé dự World Cup 2026 và đây là lần đầu tiên họ tới Mỹ đá World Cup vì giải 1994, Anh không được góp mặt.

Vị thế của đội tuyển Anh trước vòng loại

Đầu thập niên 1990, đội tuyển Anh vẫn còn được xem là một trong những thế lực hàng đầu của bóng đá thế giới. Họ vừa trải qua kỳ World Cup 1990 đầy cảm xúc tại Italia, nơi thầy trò HLV Bobby Robson lọt vào bán kết và chỉ chịu thua Đức sau loạt luân lưu. Hình ảnh Paul Gascoigne khóc nức nở trong trận đó đã trở thành một biểu tượng cho niềm tự hào và nỗi đau của bóng đá Anh.

Sau giải đấu ấy, người hâm mộ xứ sương mù tin rằng đội tuyển quốc gia đang bước vào thời kỳ vàng mới, với một dàn cầu thủ tài năng: Gary Lineker, David Platt, Paul Gascoigne, Stuart Pearce, Chris Waddle, Des Walker, và thế hệ kế cận như Alan Shearer, Ian Wright đang nổi lên.

Tuy nhiên, sự ra đi của Bobby Robson để sang PSV Eindhoven đã mở ra một chương mới với Graham Taylor, người từng đưa Watford và Aston Villa đến thành công ở giải quốc nội. Taylor được chọn làm HLV trưởng tuyển Anh với kỳ vọng tiếp nối thành công của Robson. Sau thất bại tại Euro 1992 khi bị loại từ vòng bảng, Taylor được trao cơ hội lập công chuộc tội là đưa “Tam Sư” đến World Cup 1994 tại Mỹ.

Với nền tảng vững chắc, Anh được xem là ứng cử viên hàng đầu tại bảng 2 vòng loại khu vực châu Âu, gồm Na Uy, Hà Lan, Ba Lan, Thổ Nhĩ Kỳ và San Marino. Trong bối cảnh giải Premier League mới ra đời năm 1992, bóng đá Anh đang hứng khởi bước vào kỷ nguyên hiện đại. Thế nhưng, chính tại thời điểm ấy, một trong những chương tăm tối nhất của lịch sử đội tuyển lại bắt đầu.

Thua Na Uy và Hà Lan

Vòng loại World Cup 1994 của Anh bắt đầu vào mùa thu năm 1992 với sự tự tin lớn. Họ khởi đầu bằng trận hòa 1-1 trên sân Na Uy, tiếp đó là thắng Thổ Nhĩ Kỳ 4-0 và hòa 2-2 với Hà Lan tại Wembley sau khi dẫn 2 bàn – một kết quả chấp nhận được. Tuy nhiên, những dấu hiệu bất ổn đã dần xuất hiện.

Đội hình của Taylor dù có nhiều tên tuổi lớn, nhưng thiếu bản sắc chiến thuật rõ ràng. Họ gặp khó khăn trong việc ghi bàn vào những đối thủ chơi phòng ngự chặt, còn hàng thủ thường xuyên mắc sai lầm trong các trận sân khách.

Bước ngoặt thực sự đến vào tháng 6 năm 1993, khi Anh hành quân đến Oslo và chịu thất bại 0-2 trước Na Uy – đội bóng được xem là “ngựa ô” của bảng đấu nhưng lại chơi cực kỳ kỷ luật và hiệu quả. Trận thua ấy khiến tuyển Anh tụt lại phía sau trong cuộc đua giành vé.

Khi mọi hy vọng đặt vào trận gặp Hà Lan tại Rotterdam vào tháng 10/1993, đội tuyển Anh rơi vào tình thế buộc phải thắng để nuôi cơ hội dự World Cup. Khi trận đấu đang căng như dây đàn, David Platt lại bị kéo ngã trong tình huống đối mặt với thủ môn, một pha phạm lỗi mà ai cũng nghĩ Ronald Koeman sẽ phải nhận thẻ đỏ. Trọng tài chỉ rút thẻ vàng, và ngay sau đó, chính Koeman thực hiện cú sút phạt hiểm hóc mở tỷ số cho Hà Lan.

Bị đánh gục bởi quyết định gây tranh cãi ấy, tinh thần của đội tuyển Anh sụp đổ. Dennis Bergkamp ấn định tỷ số 2-0, khép lại đêm Rotterdam ám ảnh – nơi hy vọng cuối cùng của người Anh tan thành mây khói. Trận đấu này đã đi vào lịch sử như “đêm Rotterdam định mệnh” – biểu tượng cho sự sụp đổ của một thế hệ.

Anh khép lại chiến dịch bằng chiến thắng 7-1 trước San Marino, nhưng thậm chí trận này cũng trở thành trò cười: San Marino ghi bàn chỉ sau 8 giây, bàn thua nhanh nhất lịch sử vòng loại World Cup. Dù thắng đậm, nhưng Hà Lan và Na Uy mới là hai đội giành vé đến Mỹ. Anh xếp thứ ba, chính thức vắng mặt tại World Cup lần đầu tiên kể từ 1978.

Platt bị Koeman phạm lỗi trong trận đấu tại Rotterdam

Dư âm cay đắng và di sản của một thất bại

Thất bại ở vòng loại World Cup 1994 không chỉ khiến người hâm mộ Anh bàng hoàng mà còn đặt ra hàng loạt câu hỏi về định hướng của bóng đá xứ sở sương mù. Graham Taylor nhanh chóng từ chức ngay sau đó, chấm dứt triều đại ngắn ngủi đầy thất vọng. Hình ảnh ông trên băng ghế huấn luyện, bất lực và lo lắng trong trận gặp Hà Lan, đã trở thành một phần trong bộ phim tài liệu nổi tiếng của Channel 4: “An Impossible Job” – một cái nhìn chân thực và đau lòng về áp lực khủng khiếp mà các HLV tuyển Anh phải đối mặt.

Sự vắng mặt của Anh tại World Cup 1994 khiến giải đấu ở Mỹ trở nên thiếu vắng một trong những thương hiệu lớn nhất của bóng đá toàn cầu. Đối với người Anh, mùa hè năm 1994 là một khoảng trống không thể lấp đầy – họ chỉ có thể ngồi trước TV xem những đội khác tranh tài.

Tuy nhiên, chính cú ngã ấy lại là bước ngoặt cho sự tái sinh. Sau khi Taylor ra đi, Liên đoàn bóng đá Anh (FA) bắt đầu cải tổ toàn diện, từ cơ sở đào tạo trẻ đến triết lý thi đấu. Terry Venables được bổ nhiệm làm HLV, dẫn dắt đội tuyển đến Euro 1996 – giải đấu mà Anh vào đến bán kết trên sân nhà, khôi phục niềm tin của người hâm mộ.

Ở cấp độ câu lạc bộ, thất bại 1994 cũng thúc đẩy bóng đá Anh nhìn lại mình. Sự ra đời của Premier League (1992) trùng thời điểm với giai đoạn khủng hoảng của tuyển quốc gia, và chính giải đấu này về sau trở thành bệ phóng cho sự phát triển vượt bậc về chuyên môn, cơ sở vật chất và tài chính.

Nếu nhìn lại, World Cup 1994 là vết thương đau nhưng cần thiết. Nó phơi bày những lỗ hổng về chiến thuật, đào tạo và tư duy của một nền bóng đá vốn tự hào là “cái nôi của môn thể thao vua”. Nó khiến người Anh nhận ra rằng danh tiếng và lịch sử không thể bảo đảm cho thành công, và rằng họ cần thay đổi để thích nghi với thế giới bóng đá đang hiện đại hóa nhanh chóng.

Gần ba thập kỷ trôi qua, người Anh chưa bao giờ quên cú ngã ấy. Mỗi khi World Cup đến, truyền thông xứ sương mù lại nhắc lại năm 1994 như một lời cảnh tỉnh: “Không ai là bất khả chiến bại, kể cả chúng ta”.

=>Xem thêm:

Nguồn: Bongdalu