Phút 120+2 của trận chung kết World Cup 2022, sân Lusail nín thở. Kolo Muani của Pháp băng xuống, đối mặt Emiliano Martínez – chỉ một cú sút nữa thôi, Argentina có thể mất chiếc cúp trong tầm tay.
Nhưng “Dibu” tung người cản phá xuất thần, rồi trận đấu khép lại bằng loạt luân lưu huyền thoại. Cả thế giới như vỡ òa. Những khoảnh khắc như thế đã khiến hiệp phụ trở thành phần không thể thiếu của bóng đá – nơi mọi giới hạn đều bị thử thách.
Khi bóng đá bước sang “thời khắc 120 phút”
Hiệp phụ – hay “extra time” – là phần thi đấu bổ sung trong các trận loại trực tiếp, khi hai đội hòa nhau sau 90 phút chính thức. Theo Luật 7 – Thời lượng trận đấu trong Laws of the Game 2024–2025, hiệp phụ gồm hai hiệp, mỗi hiệp 15 phút, tổng cộng 30 phút. Giữa hai hiệp chỉ nghỉ 1–2 phút, không có thời gian “uống nước kỹ thuật” dài như giữa hai hiệp chính.
Nếu sau 30 phút ấy, tỷ số vẫn bất phân thắng bại, trận đấu sẽ được đưa đến loạt sút luân lưu theo Luật 10 – Xác định kết quả trận đấu. Trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, trọng tài có thể cho phép nghỉ uống nước ngắn, nhưng không quá 1 phút.
Hiệp phụ không phải lúc nào cũng diễn ra. Nó chỉ áp dụng khi giải đấu yêu cầu xác định đội thắng ngay sau trận đấu, tức ở vòng loại trực tiếp hoặc chung kết. Ở vòng bảng, luật này không được áp dụng.
Trước năm 2004, bóng đá từng có hai quy định “kỳ lạ”: bàn thắng vàng (golden goal) và bàn thắng bạc (silver goal). Theo đó, nếu một đội ghi bàn trong hiệp phụ, trận đấu sẽ kết thúc ngay lập tức. Nhưng FIFA đã bãi bỏ luật bàn thắng vàng sau Euro 2004, vì cho rằng nó làm mất tính chiến thuật và gây áp lực tâm lý quá lớn. Giờ đây, hiệp phụ luôn phải thi đấu đủ 30 phút, bất kể có bàn thắng hay không.
Một thay đổi đáng chú ý khác là về quyền thay người. Từ 2022, mỗi đội được phép thêm một lượt thay người trong hiệp phụ, nâng tổng số lên tối đa 6 lượt nếu trận đấu kéo dài. Quy định này ra đời để bảo vệ thể lực cầu thủ trong những trận đấu căng thẳng – nơi cơ bắp đã cạn năng lượng, nhưng tinh thần vẫn phải cháy hết mình.
Bóng đá không thiếu những trận hiệp phụ kinh điển khắc sâu vào ký ức người hâm mộ. Tại Chung kết Champions League 2014, Atlético Madrid chỉ còn cách vinh quang vài phút khi dẫn 1–0. Thế rồi ở phút 90+3, Sergio Ramos đánh đầu gỡ hòa, kéo trận đấu vào hiệp phụ. Và đó là lúc Real Madrid bùng nổ: Bale, Marcelo, Ronaldo lần lượt ghi bàn, ấn định thắng lợi 4–1 – khép lại hành trình giành “La Décima” lịch sử.
Hay tại World Cup 2006, hiệp phụ trận Italy – Pháp trở thành một biểu tượng buồn. Không có thêm bàn thắng, nhưng cú “thiết đầu công” của Zinedine Zidane vào ngực Materazzi đã khiến huyền thoại Pháp bị truất quyền thi đấu trong trận cuối cùng của sự nghiệp. Italy sau đó thắng 5–3 ở loạt luân lưu, nhưng ký ức về chiếc thẻ đỏ ấy vẫn ám ảnh hàng triệu người.
Và rồi World Cup 2022, với cú cứu thua của Martínez và bản lĩnh của Messi, hiệp phụ trở thành bệ phóng để Argentina viết nên huyền thoại mới. Đó là minh chứng rằng 30 phút cuối cùng không chỉ là thời gian kéo dài trận đấu – mà là khoảnh khắc định nghĩa vinh quang.
Khi chiến thuật và thể lực bị đẩy đến giới hạn
Hiệp phụ là bài kiểm tra toàn diện nhất cho một đội bóng: thể lực, tinh thần và chiến thuật. Trong 30 phút ấy, từng quyết định thay người, từng cú chạm bóng đều mang tính sống còn.
Những HLV vĩ đại như Ancelotti hay Guardiola luôn chuẩn bị sẵn “kịch bản hiệp phụ”: khi nào tung tiền đạo dự bị, ai đá luân lưu, ai cầm bóng để giảm nhịp. Ở chiều ngược lại, những đội thiếu chuẩn bị thường sụp đổ vì thể lực kiệt quệ và tâm lý căng cứng – như cách Croatia hạ gục Anh ở World Cup 2018, khi “Tam Sư” mất toàn bộ khả năng pressing trong hiệp phụ.
Không ít cầu thủ nói rằng hiệp phụ là “30 phút dài nhất đời họ”. Mỗi bước chạy nặng như chì, nhưng lại là lúc họ phải tỉnh táo nhất – vì chỉ một khoảnh khắc sơ sẩy, mọi nỗ lực trước đó đều tan biến.
Hiệp phụ không phải là giờ bù giờ. Nhiều người nhầm hai khái niệm này. “Giờ bù giờ” (stoppage time) chỉ kéo dài vài phút ở cuối mỗi hiệp để bù thời gian chết. Còn “hiệp phụ” (extra time) là phần thi đấu mới hoàn toàn, có thể kéo dài 30 phút.
Không có bàn thắng vàng. Trận đấu không kết thúc ngay khi có bàn thắng trong hiệp phụ – cả hai đội vẫn phải đá đủ 30 phút. Trọng tài vẫn có thể cộng thêm bù giờ trong hiệp phụ, nếu có gián đoạn như chấn thương hoặc kiểm VAR.
Một số thắc mắc phổ biến về hiệp phụ thường xoay quanh thời lượng, quyền thay người và luật bàn thắng vàng. Theo quy định hiện hành, hiệp phụ gồm hai hiệp, mỗi hiệp 15 phút, tổng cộng 30 phút thi đấu. Nếu sau 30 phút mà tỷ số vẫn hòa, hai đội sẽ bước vào loạt sút luân lưu để phân định thắng thua.
Ngoài ra, trong hiệp phụ, mỗi đội được phép thêm một lượt thay người, nâng tổng số tối đa lên sáu lượt nếu trận đấu kéo dài. Và cuối cùng, nhiều người vẫn nhầm rằng “bàn thắng vàng” còn tồn tại, nhưng thực tế FIFA đã chính thức bãi bỏ luật này từ năm 2004, nghĩa là dù có bàn thắng trong hiệp phụ, trận đấu vẫn phải diễn ra đủ 30 phút theo quy định.
Ở hiệp phụ, bóng đá không còn là trò chơi của kỹ thuật hay chiến thuật nữa – mà là cuộc chiến của ý chí. Đó là lúc cơ thể không muốn chạy, nhưng trái tim vẫn bảo “tiến lên”. Là khi đôi chân run rẩy, nhưng tinh thần buộc phải tỉnh táo để không mắc sai lầm.
Chính vì vậy, hiệp phụ luôn là phần được mong đợi nhất của những trận cầu đỉnh cao. Nó không chỉ kéo dài trận đấu – mà còn kéo dài cảm xúc, nơi người thắng chạm đến vinh quang, còn kẻ thua gục ngã trong hào quang cay đắng.
Với khán giả, hiệp phụ là 30 phút nín thở. Với cầu thủ, đó là 30 phút của sinh tử. Còn với bóng đá, hiệp phụ chính là linh hồn của sự kịch tính – nơi thời gian dừng lại để đo lòng can đảm của những người không biết bỏ cuộc.
Nguồn tin: Bongdalu
